Asansörlerin kullanılması sırasında uyulması gereken kurallar Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nde tariflenmiştir.
Buna göre asansörlerin bakım faaliyeti her ay gerçekleştirilmelidir.

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Madde 6

Bu Yönetmelik kapsamındaki asansörlerin kullanılması esnasında, can ve mal güvenli ğini teminen sürekli kontrol altında tutulabilmesi için:

  • Asansörü monte eden veya onun yetkili servisi, monte edilen asansör için garanti süresi boyunca aylık bakım ve servis hizmetlerini vermek zorundadır. Garanti süresi içinde bina sorumlusu ile asansörü monte eden veya onun yetkili servisi arasında aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapılması zorunludur.
  • Bina sorumlusu, garanti sü resinin bitiminden sonra asansörü monte eden veya onun yetkili servisiyle veya bir başka asansör monte eden ya da onun yetkili servisiyle aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapmak zorundadır.
  • Asansör monte edenle yetkili servis arasında yapılacak olan yetkili servis sözleşmesi, montaj ve revizyon konuları hariç, sadece bakım ve servis konularını içerir.
  • Asansör monte eden, yaptığı her tip ve özellikteki asansörün yedek parçalarını 10 (on) yıl süreyle temin etmek ve kendisince monte edilen asansöre, aylık bakım ve servis hizmeti veren bir başka asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin veya bina sorumlusunun bu konudaki talebini acilen ve normal piyasa koşullarında karşılamak zorundadır. Bununla birlikte asansör monte eden, kendi bilgi ve becerisini içeren ticari sırları saklı kalmak kaydıyla, yedek parçaların yanı sıra bakım hizmeti verilebilmesini temin eden diğer araç ve bilgileri de ilgililere sağlar. Asansörü monte eden, asansöre müdahale edilmesine en gel olunması amacıyla çeşitli cihaz ve şifreleme yöntemlerini kullanmış ise ilgilinin asansöre müdahale edebilmesi için gerekli tüm bilgi ve imkanı sağlamak zorundadır.
Bakım faaliyetinin kapsamı ve diğer hususlar yönetmelikte belirtilmiştir.

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Madde 7

Can ve mal güvenliğinin devamını sağlamak için asansörün ve tüm aksamlarının bakımı, bakım ve işletme kılavuzlarında yer alan talimatlara göre yapılmalıdır.

Bakım;

  • Yağlama ve temizlem eyi,
  • Kontrolleri,
  • Kurtarma çalışmalarını,
  • Ayarlama işlemlerini,
  • Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen ve asansörün karakteristik özelliklerini etkilemeyen bileşen onarımı veya değiştirilmesini kapsar.
 
Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Madde 8
  • Bakım yapan firma tarafından temin edilecek asansör bakım defteri, y apılacak kontrollerde görevliler tarafından incelenir. Bu defter, asansörün varsa makine dairesinde veya bina sorumlusu tarafından kalıcı olarak muhafaza edilir. Her bakımdan sonra asansör bakımıyla ilgili yapılan bütün işlemler asansör bakım defterine işlenir. Bakım defterine işlenecek kayıtların bir nüshası bakım yapan irma tarafından da muhafaza edilecektir.
  • Bakım yapan firmalar, asansörlerin bakımını bu Yönetmelik’e uygun olarak yapacak olup, can ve mal güvenliği yönünden asansörün risk taşıması durumunda, bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir. Bilgilendirme yapıldıktan sonra bina sorumlusu, asansörün uygun hale getirilmesini sağlayacaktır. Bakım yapan firmanın yazılı ihtarına rağmen uygunsuzluk giderilmediği takdirde sorumluluk bina sorumlusuna ait olacaktır.
  • Bakım işini üstlenen firma, bakım sözleşmesi imzalanması akabinde söz konusu asansör için detaylı bir durum tespit raporu hazırlayıp, bina sorumlusuna verecektir.
  • Bakım yapan firma, bakımını yaptığı asansörün durumu hakkında talep edilmesi halinde, ilgililere gerekli her türlü bilgiyi verecektir.
  • Bakımı yapan firma, bina sorumlusunun, iki kişiden az olmamak üzere asansör sayısını dikkate alarak belirleyeceği sayıda kişi ye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda eğitim vermek zorundadır. Verilen bu eğitim bir tutanakla kayıt altına alınacaktır. Ayrıca kurtarma çalışmalarını içeren talimat, kurtarma çalışmasını yapacak olanların kolaylıkla görebilecekleri yerlerde muhafaza edilecektir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişilerin değişmesi halinde yeni görevlilere eğitim verilmesini sağlayacaktır.
  • Yeni bileşenin karakteristik özellikleri orijinaliyle aynı olsa dahi makine, asansör kabini, kapısı, kontrol paneli, kılavuz ray gibi bir ana bileşenin veya güvenlik aksamının değiştirilmesi; asansörün yerinin değiştirilmesi ve asansörün hız, taşıyabildiği yük v b. gibi herhangi bir karakteristik özelliğinin değiştirilmesi de dahil modernizasyonu, herhangi bir asansör monte eden tarafından yerine getirilmelidir.
  • Asansör bakımı yapılırken, yürürlükte bulunan bakımla ilgili standartlar dikkate alınmalıdır.
  • Bakım sözleşmelerinde bu Yönetmelik’e aykırı hususlar yer alamaz.
 
Asansörler yıllık kontrollere tabi tutulmalıdır. Yine aynı yönetmelikte son yapılan değişiklikle, yıllık kontrollere ilişkin aşağıdaki bilgiler yer almaktadır.

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği Madde 10

  • Asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibariyle ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere olmak üzere, her asansörün yıllık kontrolü yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından, A tipi muayene kuruluşuna yaptırılır.
  • Yıllık kontrol faaliyetlerinin yürütülmesine yönelik A tipi muayene kuruluşunun belirlenmesi aşamasında, yapının bağlı bulunduğu ilgili idarece gerekli duyurular yapılır ve başvurular alınır.
  • İlgili idarece alınacak başvurular neticesinde A tipi muayene kuruluşunun yeterliliği; sahip olduğu akreditasyonun kapsamı, periyodik kontrol ve muayene konularını kapsayacak şekilde düzenlenmiş olan mesleki sorumluluk sigortasının uygunluğu, bünyesinde tam zamanlı olarak çalıştırdığı muayene şefi ve muayene personeli sayısı, periyodik kontrol ücreti ve periyodik kontrolde kullanılmak üzere hazır halde tutulan teçhihatın genel durumu gibi kriterler dikkate alınarak incelenir.
  • Yapılan incelemeler neticesinde belirlenen A tipi muayene kuruluşu ve ilgili idare arasında imzalanacak görevlendirme sözleşmesi ile A tipi muayene kuruluşuna asansörlerde yıllık kontrol işi için yetki verilir ve kamuoyuna gerekli duyurular yapılır.
  • A tipi muayene kuruluşu ile ilgili idare arasında imzalanacak olan protokolde ön görülen sözleşme süresi boyunca, A tipi muayene kuruluşunun akreditasyonunun ve mesleki sorumluluk sigortasının sürekliliği sağlanır.
  • Mesleki sorumluluk sigortasının sürdürülmemesi, akreditasyonun askıya alınması veya iptal edilmesi durumlarında, ilgili idare tarafından A tipi muayene kuruluşunun yetkisine son verilir ve gerekli duyurular yapılır.
  • Yıllık kontrol raporunun tanzim ettirilmesinin takibine ve yıllık kontrol ücretinin karşılanmasına dair sorumluluk, asansörün bulunduğu yapıdaki bina sorumlusuna aittir.
  • Yıllık kontrol faaliyetleri kapsamında bina sorumlusundan talep edilecek yıllık kontrol ücreti, ilgili idare tarafından tespit ve ilan edilir.
  • Yıllık kontrol, asansörün bakımını üstlenen asansör monte eden veya onun yetkili servisi nezaretinde gerçekleştirilir.
  • Yıllık kontrol aşamasında asansörde oluşabilecek hasarların tazmini, A tipi muayene kuruluşunun mesleki sorumluluk sigortasından karşılanır.
  • A tipi muayene kuruluşunca verilecek olan muayene raporu üç nüsha olarak tanzim edilir ve ilgili idarede, bakım yapan firmada ve bina sorumlusunda birer nüshası muhafaza edilir.
  • Bina sorumlusunca yıllık kontrolüne izin verilmeyen asansör, A tipi muayene kuruluşu tarafından yapının bağlı bulunduğu ilgili idareye bildirilir ve yıllık kontrolü yaptırılıncaya kadar hizmet dışı bırakılması sağlanır.
  • Yıllık kontrol neticesinde, asansörün çalışmasında can ve mal güvenliği açısından bir tehlike söz konusu ise asansörün çalışmasına can ve mal güvenliği sağlanıncaya kadar izin verilmez. Buna rağmen asansörün çalıştırılmasından bina sorumlusu sorumludur.
  • Yıllık kontrolün yaptırılıp yaptırılmadığının denetiminden ilgili idare sorumludur.
  • Asansörde meydana gelebilecek bir kaza sonrasında yıllık kontrol tekrarlanır.
 
 
Bina Sorumlusunun Yükümlülükleri
 

Bina sorumlusu; asansörün bu Yönetmelik kurallarına uygun olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla ayda en az bir defa düzenli olarak bakımını yaptırmaktan ve kullanıcıların can ve mal güvenliğinin tam olarak sağlanması amacıyla gerek kullanım hatalarından, gerekse harici müdahalelerden meydana gelebilecek tehlikelerin önlenmesi için ilk yıllık kontrolünü, asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibariyle ilk yılın sonunda ve devamında ise yılda en az bir kere yaptırmaktan sorumludur.

  • Garanti süresi içinde bina sorumlusu ile asansörü monte eden veya onun yetkili servisi arasında aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapılması zorunludur.
  • Bina sorumlusu garanti süresinin bitiminden sonra asansörü monte eden veya onun yetkili servisiyle ya da bir başka asansör monte eden veya onun yetkili servisiyle aylık bakım ve servis hizmetleri sözleşmesi yapmak zorundadır.
  • Asansör firmasınca teslim edilen bakım defteri asansörün varsa makine dairesinde veya bina sorumlusunca kalıcı olarak muhafaza edilir.
  • Bakım yapan firmalar, asansörlerin bakımını bu Yönetmelik’e uygun olarak yapacak olup, can ve mal güvenliği yönünden asansörün risk taşıması durumunda, bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir. Bilgilendirme yapıldıktan sonra bina sorumlusu, asansörün uygun hale getirilmesini sağlayacaktır. Bakım yapan firmanın yazılı ihtarına rağmen uygunsuzluk giderilmediği takdirde sorumluluk bina sorumlusuna ait olacaktır.
  • Yıllık kontrol neticesinde, asansörün çalışmasında can ve mal güvenliği açısından bir tehlike söz konusu ise asansörün çalışmasına can ve mal güvenliği sağlanıncaya kadar izin verilmez. Buna rağmen asansörün çalıştırılmasından bina sorumlusu sorumludur.
  • Yıllık kontrol raporunun tanzim ettirilmesinin takibi sorumluluğu, asansörün bulunduğu bina sorumlusuna aittir.
 
Asansör Firmasının Yükümlülükleri
  • Asansörü monte eden veya onun yetkili servisi, monte edilen asansör için garanti süresi boyunca aylık bakım ve servis hizmetlerini vermek zorundadır.
  • Asansör monte edenle yetkili servisi arasında yapılacak olan yetkili servis sözleşmesi, montaj ve revizyon konuları hariç, sadece bakım ve servis konularını içerir.
  • Asansör monte eden, yaptığı her tip ve özellikteki asansörün yedek parçalarını 10 (on) yıl süreyle temin etmek ve kendisince monte edilen asansöre aylık bakım ve servis hizmeti veren bir başka asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin veya bina sorumlusunun bu konudaki talebini acilen ve normal piyasa koşullarında karşılamak zorundadır. Bununla birlikte asansör monte eden, kendi bilgi ve becerisini içeren ticari sırları saklı kalmak kaydıyla, yedek parçaların yanı sıra bakım hizmeti verilebilmesini temin eden diğer araç ve bilgileride ilgililere sağlar. Asansörü monte eden, asansöre müdahale edilmesine engel olunması amacıyla çeşitli cihaz ve şifreleme yöntemlerini kullanmış ise ilgilinin asansöre müdahale edebilmesi için gerekli tüm bilgi ve imkanı sağlamak zorundadır.
  • Bakım yapan firma tarafından temin edilecek asansör bakım defterine, her bakımdan sonra asansör bakımıyla ilgili yapılan bütün işlemler işlenir. Bakım defterine işlenecek kayıtların bir nüshası bakım yapan firma tarafından da muhafaza edilecektir.
  • Bakım yapan firmalar, asansörlerin bakımını bu Yönetmelik’e uygun olarak yapacak olup, can ve mal güvenliği yönünden asansörün risk taşıması durumunda bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir.
  • Bakım işini üstlenen firma, bakım sözleşmesi imzalanması akabinde söz konusu asansör için detaylı bir durum tespit raporu hazırlayıp, bina sorumlusuna verecektir.
  • Bakım yapan firma, bakımını yaptığı asansörün durumu hakkında talep edilmesi halinde ilgililere, gerekli her türlü bilgiyi verecektir.
  • Bakımı yapan firma, bina sorumlusunun, iki kişiden az olmamak üzere asansör sayısını dikkate alarak belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda eğitim vermek zorundadır. Verilen bu eğitim bir tutanakla kayıt altına alınacaktır. Ayrıca kurtarma çalışmalarını içeren talimat, kurtarma çalışmasını yapacak olanların kolaylıkla görebilecekleri yerlerde muhafaza edilecektir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişilerin değişmesi halinde yeni görevlilere eğitim verilmesini sağlayacaktır.
  • Yeni bileşenin karakteristikleri orijinaliyle aynı olsa dahi makine, asansör kabini, kapısı, kontrol paneli, kılavuz ray gibi bir ana bileşenin veya güvenlik aksamının değiştirilmesi; asansörün yerinin değiştirilmesi ve asansörün hız, taşıyabildiği yük gibi herhangi bir karakteristik özelliğinin değiştirilmesi de dahil modernizasyonu, herhangi bir asansör monte eden tarafından yerine getirilmelidir.
  • Asansör bakımı yapılırken, yürürlükte bulunan bakım ile ilgili standartlar dikkate alınmalıdır.
  • Bakım sözleşmelerinde bu Yönetmelik’e aykırı hususlar yer alamaz.
  • Yıllık kontrol, asansörün bakımını üstlenen firma nezaretinde gerçekleştirilecektir.
 
 
İlgili İdarenin Yükümlülükleri
 
  • Asansörün monte edildiği binaya uygunluğuyla ilgili işlemler, belediye veya belediye hudutları dışındaki yapılar için valilik veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlar tarafından 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili diğer kanunlar ve bu kanunlar kapsamında yürürlükte bulunan mevzuata göre yürütülür.
  • Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği kapsamına giren asansörlerin kayıt altına alınması amacıyla, işletme ye alınacak asansörler, belediyeye veya belediye hudutları dışındaki yapılar için valiliğe veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlara tescil ettirilir.
  • Beledi yeler veya belediye hudutları dışındaki yapılar için valilikler veya ilgili kanunlar çerçevesinde yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kurum ve kuruluşlarca yapılan tesciller, altı aylık dönemler itibariyle asansörün bulunduğu ildeki Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’ne listeler halinde bildirilir.
  • İlgili idare asansörlerin yıllık kontrolleri için A tipi muayene kuruluşu ile görevlendirme sözleşmesi imzalayarak kontrol işi için yetki verir ve kamuoyuna gerekli duyuruları yapar.
  • Bina sorumlusu tarafından yıllık kontrolüne izin verilmeyen asansör, A tipi muayene kuruluşu tarafından yapının bağlı bulunduğu ilgili idareye bildirilir ve yıllık kontrolü yaptırılıncaya kadar ilgili idare asansörü hizmet dışı bırakır.
  • Yıllık kontrol faaliyetleri kapsamında, bina sorumlusunca kontrolüne izin verilmeyen veya asansör monte eden veya onun yetkili servisinin nezaret etmekten imtina etmesi nedeniyle kontrolü yapılamayan veya kontrol neticesinde can ve mal güvenliği açısından tespit edilen uygunsuzluklara yönelik gerekli düzeltme faaliyetleri gerçekleştirilmeyen asansör, yıllık kontrolü yapılıncaya kadar veya gerekli düzeltme faaliyetleri tamamlanıncaya kadar yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından hizmet dışı bırakılır.
 
 
Asansörlerde aylık bakım ve servis hizmeti veren asansör monte eden veya onun yetkili servisinin, bu Yönetmelik 'te belirtilen asgari şartlara uygun hizmet sunup sunmadığına dair denetim, Bakanlık tarafından yapılır.
  • 14/6/2003 tarihli ve 25138 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik gereği, onaylı Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi için asansör monte eden tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na başvuru yapılır.
  • Piyasaya arz edilen asansörlere yönelik satış sonrası hizmetlerin yerine getirilebilmesi amacıyla, bu Yönetmelik 'te Bakanlık tarafından belirlenmiş olan asgari kriterler çerçevesinde ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından tespit edilen standartlarda belirtilen özellikleri taşıyacak nitelikte en az bir servis istasyonu, asansör monte eden tarafından kurulur.
  • Asansör monte eden, monte ettiği her asansör için 10 yıllık kullanım ömrü süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça stoğu bulundurmak suretiyle, bakım ve servis hizmetini sunmak zorundadır.
  • Asansör monte eden tarafından Asansör Yönetmeliği'ne (95/16/ AT) uygun olarak piyasaya arz edilen ve kullanıcının hizmetine açılan her asansör, piyasaya arz edildiği tarih itibariyle iki yıl süreyle garanti edilir.
  • 14/6/2003 tarihli ve 25138 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik gereği, onaylı garanti belgesi için asansör monte eden tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na başvuru yapılır.
  • Aylık bakım neticesinde, asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından asansörde değiştirilecek olan herhangi bir aksam veya parça bir yıldan az olmamak üzere garanti edilir.
  • Bu Yönetmelik’in hizmete ilişkin hususlarına aykırı hareket edenler hakkında; Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tarafların bu Kanun kapsamı dışında kaldığı durumlarda ise genel hükümler geçerlidir.
  • Yıllık kontrol faaliyetleri kapsamında, bina sorumlusunca kontrolüne izin verilmeyen veya asansör monte eden veya onun yetkili servisinin nezaret etmekten imtina etmesi nedeniyle kontrolü yapılamayan veya kontrol neticesinde can ve mal güvenliği açısından tespit edilen uygunsuzluklara yönelik gerekli düzeltme faaliyetleri gerçekleştirilmeyen asansör, yıllık kontrolü yapılıncaya veya gerekli düzeltme faaliyetleri tamamlanıncaya kadar yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından hizmet dışı bırakılır.
 
 
 
Asansör Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Genel Hususlar
 
Asansörün özelliğine göre farklılık arz edecek hususları asansör firması veya bakımcı firma yazılı olarak ilgililere verir, ilgililer bu bilgileri kullanıcılara aktarır ve görebilecekleri yere asarlar.

Bu bilgiler şunlardır:

  • Asansör içinde kat arasında kalan kişilerin kurtarılmasında asansör firması veya bakımcı firmanın yazılı talimatına aynen uyulması
  • Asansöre 12 yaşından küçüklerin yalnız binmelerinin önlenmesi
  • Asansöre girerken kabinin o katta olup olmadığına dikkat edilmesi
  • Asansöre girip çıkarken oyalayıcı hareketlerde bulunmayıp bu işin süratle yapılması
  • Asansör kullanıcısının kat kapısını içeriden veya dışarıdan alışılmışın dışında açmaya uğraşmaması
  • Asansör kullanıcısının kat arasında kaldığında kapı camını kırarak çıkmaya çalışmaması
  • Kapısız kabinlerde asansör kullanıcısının kabin içinde seyir halinde hareketli olan kapı tarafındaki duvara, kendisinin veya beraberindekilerin yada eşyalarının temasına meydan vermemesi
  • Asansör kullanıcısının kabin üstündeki çıkış kapağından kendi başına çıkmaya çalışmaması (Bu kapak sadece dışarıdan kurtarmak isteyenler için kullanılır.)
  • Kabin içine konan yüklerin dengeli yüklenmesine dikkat edilmesi, kabin hareket halinde iken bu yüklerin kaymaması için tedbir alınması
  • Anlaşmalı bakım yapan firma dışında başka bir firma ve kişilerin asansöre müdahale ettirilmemesi
 
 


 

 
 
 
 
 
  • Her durakta, asansörün katta olduğunu gösteren bir gösterge olmalıdır.
  • Merdiven temizliği yapılırken kuyu içerisine su girmesi önlenmelidir.
  • Bir yangın veya deprem durumunda asansör yerine merdivenler kullanılmalıdır.
  • Kabin içerisine konan yüklerin dengeli yüklenmesine dikkat edilmeli ve kabin hareket halinde iken bu yüklerin kaymaması için önlem alınmalıdır.
  • Kuyu boşluğuna kağıt ve benzeri yanıcı maddelerin atılmasının önlenmesi, buradan başlayacak bir yangının kısa sürede kabin içerisindeki kişileri etkileyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
  • Kabin girişine konulan kabin kapısı veya fotosel gibi güvenlik tertibatları (kabin ile duvar arasına sıkışmayı önlemek için) mutlaka çalışır durumda tutulmalı, özellikle çocuklar bunlarla oynamamaları konusunda uyarılmalıdır.
  • Asansör içinde iki kat arasında kalan kişilerin kurtarılmasında kapı açma kilit anahtarının kullanılması tehlikeli olduğu için kurtarma işlemi bu konuda eğitim almış kişiler tarafından ve kurtarma talimatında belirtilen şekilde yapılmalıdır.
  • Makina dairesi ve kuyu aydınlatma tesisatları çalışır durumda bulundurulmalıdır.
  • Makina dairesi depo olarak kullanılmamalıdır.
  • Makina dairesi kapısı veya giriş kapağı güvenlik nedeniyle sürekli kilitli tutulmalı, ancak herhangi bir nedenle içeri girilmesi gerektiğinde anahtar bina sorumlusu ve görevlisi ile belirlenecek kişilerde bulunmalıdır.
  • Makina dairesinde bulunan havalandırma pencereleri panjurlu hale getirilmelidir.
  • Makina dairesinde kurtarma işleminin gerçekleştiği yerden kolayca okunabilecek bir yerde kurtarma talimatı bulunmalıdır.